Rječnik i linkovi

Moždani udar, cerebrovaskularni insult označava prestanak funkcionisanja određenih grupa moždanih ćelija (oštećenje moždanog parenhima), a nastaje usljed nedostatka hranljivih materija i/ili kisika. Nedostatak ovih materija se javlja kao posljedica poremećaja krvotoka usljed začepljenja krvnih sudova ili usljed njihovog prskanja i izliva krvi u moždano tkivo ili moždane ovojnice. S obzirom na to da moždane ćelije ne posjeduju rezerve hranjivih materija i kiseonika, dolazi do njihovog propadanja što se klinički manifestuje ispadom onih funkcija za čije su izvršenje ćelije odgovorne. Ovo se klinički manifestuje u vidu oduzetosti pojedinih dijelova tijela, poremećajem govora, ispadom pojedinih vrsta osjećaja, smetnjama u koordinaciji pokreta i hoda ili raznim psihičkim ispadima i poremećajima svijesti, a u skoro 33% slučajeva dolazi do smrtnog ishoda. Po procentu smrtnosti moždani udar se nalazi na trećem mjestu, odmah poslije bolesti srca i karcinoma. Posljedice moždanog udara čine najveću i najtežu grupu invalidnosti. Osobe koje su doživjele moždani udar su u velikoj mjeri zavisne od ljudi iz okruženja u zadovoljavanju osnovnih životnih potreba. Ovo je važno jer je dokazano da se ljudski vijek produžuje, a poslije 55. godine života rizik za pojavu moždanog udara se udvostručuje u svakoj narednoj deceniji života. Moždani udar se posljednjih godina javlja u sve ranijoj životnoj dobi (po raznim statistikama 28% oboljelih su mlađi od 65 godina). Zbog toga je veoma važno rano uočavanje znakova moždanog udara, kako bi se smanjila smrtnost i sprječila pojava invaliditeta.[1] Prof. dr Miroslava Živković: Šta je moždani udar? Arhivirano 10. 9. 2009. na Wayback Machine, pristup 4. oktobar 2010. Izvor: https://www.wikiwand.com

• Link

Etimologija izraza **cerebrovaskularni insult** sastoji se od nekoliko latinskih reči koje opisuju delove tijela i prirodu ovog medicinskog stanja:
1. **Cerebro-**: potiče od latinske reči **cerebrum**, što znači "mozak." Ovaj prefiks se koristi za označavanje nečega što je povezano sa mozgom.
2. **Vaskularni**: dolazi od latinske reči **vasculum**, što znači "krvni sud." "Vaskularni" se odnosi na sistem krvnih sudova u tijelu.
3. **Insult**: dolazi od latinske reči **insultus**, što znači "napad" ili "udar." U medicinskom kontekstu, "insult" se odnosi na naglo i oštro oštećenje tkiva ili organa, što se u slučaju cerebrovaskularnog insulta odnosi na mozak.
Dakle, **cerebrovaskularni insult** doslovno znači "napad na krvne sudove u mozgu," što tačno opisuje suštinu ovog stanja – prekid dotoka krvi u mozak, bilo zbog začepljenja ili pucanja krvnog suda.
Izvor:https://chatgpt.com

• Link o moždanom udaru

Ishemijski moždani udar, događa se kada je protok krvi u mozgu delimično ili potpuno blokiran, obično zbog ugruška u krvnom sudu. Ovo ometa dotok kiseonika i hranljivih materija u moždane ćelije, što može dovesti do njihovog oštećenja ili odumiranja.
Šta je ishemijski moždani udar? Ishemijski moždani udar je najčešći oblik moždanog udara. Dešava se kada krvni ugrušak blokira krvnu sudu u mozgu, sprečavajući protok krvi i dovodeći do oštećenja moždanog tkiva. Moždane ćelije koje ne dobiju dovoljno krvi počinju da umiru, što može izazvati ozbiljne posledice po zdravlje, kao što su problemi sa govorom, kretanjem ili čak trajni invaliditet.
Simptomi - Iznenadna slabost ili utrnulost lica, ruke ili noge, posebno na jednoj strani tela - Problemi sa govorom ili razumevanjem govora - Zamagljen ili dupli vid - Iznenadna jaka glavobolja - Gubitak ravnoteže ili koordinacije
Važnost brze reakcije Ako primetite bilo koji od ovih simptoma, važno je odmah potražiti medicinsku pomoć jer brza intervencija može značajno poboljšati šanse za oporavak. Ovo je jednostavno objašnjenje koje možete koristiti kako bi ljudi lako razumeli ozbiljnost ishemijskog moždanog udara i potrebu za brzom reakcijom.
Izvor: https://chatgpt.com

• Link o moždanom udaru

Hemoragijski moždani udar, nastaje kada dođe do pucanja krvnog suda u mozgu, što uzrokuje curenje krvi u okolno moždano tkivo. Ta krv može da ošteti moždane ćelije i poveća pritisak u lobanji, što može dovesti do ozbiljnih zdravstvenih komplikacija.
Šta je hemoragijski moždani udar? Hemoragijski moždani udar nastaje kada krvni sud u mozgu pukne, što izaziva krvarenje unutar ili oko mozga. Ovo krvarenje povećava pritisak u lobanji, oštećuje moždane ćelije i može izazvati ozbiljne posledice. Postoje dve glavne vrste hemoragijskog moždanog udara: **intracerebralno krvarenje** (krvarenje unutar mozga) i **subarahnoidalno krvarenje** (krvarenje između mozga i membrane koja ga okružuje).
Simptomi - Iznenadna i jaka glavobolja - Gubitak svesti - Mučnina ili povraćanje - Problemi sa vidom - Oduzetost ili slabost jedne strane tela - Teškoće u govoru ili razumevanju
Uzroci Najčešći uzrok hemoragijskog moždanog udara je **visok krvni pritisak** koji oslabljuje zidove krvnih sudova. Takođe, može nastati zbog aneurizme (slabljenje i izbočenje zida krvnog suda), traume glave ili poremećaja krvarenja.
Važnost brze pomoći Hemoragijski moždani udar je vrlo opasan i zahteva hitnu medicinsku pomoć. Što se pre pruži adekvatna pomoć, veće su šanse za oporavak i smanjenje dugotrajnih posledica. Ovo objašnjenje može pomoći ljudima da razumeju hemoragijski moždani udar i prepoznaju važnost brzog reagovanja u slučaju simptoma.
Izvor: https://chatgpt.com

• Link o moždanom udaru